EU ratificeert Verdrag van Marrakech

Gepubliceerd op: 11 oktober 2018
De Europese Unie (EU) ratificeerde op 1 oktober jongstleden het Verdrag van Marrakech. Daarmee is een grote stap gezet naar het wereldwijd vrij delen van toegankelijke boeken.

Het verdrag is in 2013 in het leven geroepen om de productie en uitwisseling van lectuur in toegankelijke formaten te bevorderen. Met de ratificatie door de EU komt het aantal ‘Marrakech-landen’ op 70. Eindgebruikers kunnen nu toegang krijgen tot toegankelijke collecties in het buitenland, zonder dat toestemming nodig is van de oorspronkelijke ‘eigenaar’. 

Gevolgen voor Nederland

Wat gaat dit praktisch betekenen voor Nederland? Binnen de EU zal de vraag naar braille of gesproken boeken uit Nederland niet zo groot zijn. En met België werden toch al Nederlandse en Vlaamse boeken uitgewisseld. Maar bijvoorbeeld de Nederlandse immigranten in Canada en Australië die tot de doelgroep behoren, kunnen een beroep gaan doen op de Nederlandse collectie. En omgekeerd worden buitenlandse collecties in de oorspronkelijke taal beschikbaar voor de Nederlandse doelgroep.

Met ingang van 12 oktober is ook de jarenlang gebruikelijke vergoeding aan de uitgevers komen te vervallen. Wel moet de producent nog steeds goed zichtbaar maken welke titels zijn omgezet. Hoe dat precies in zijn werk moet gaan, is nog onderwerp van bespreking.

In de praktijk

Hoe het aanvragen en distribueren van aangepaste boeken precies gaat verlopen moet de praktijk  uitwijzen. Om de doelen van het verdrag op een praktisch niveau te kunnen realiseren, is het Accessible Books Consortium (ABC) opgericht. Het ABC richt zich op het bevorderen van ‘inclusive publishing’, op het delen met ontwikkelingslanden van kennis en kunde, en op het ontwikkelen van een gemeenschappelijke online catalogus onder de naam ABC Global Book Service. Deze catalogus is in opbouw en wordt al door aangesloten bibliotheken en producenten als uitwisselingplatform van omgezette boeken gebruikt. Het is de bedoeling dat dit platform in de toekomst ook beschikbaar wordt voor eindgebruikers. 

Een vraagteken is nog wanneer de Verenigde Staten, een belangrijke producent van lectuur in toegankelijke formaten, het Verdrag ratificeert. Ook de gevolgen van de Brexit zijn nog onduidelijk.